Uno poulido Dindouleto
Qu’avié mai de vint còup passa lei gràndei mar,
E qu’èro anado au Zauzibar,
Bressado pèr la fresco aureto
Tout en desplegant seis aleto,
Que couneissié leis Indo e noun lou Danemar,
Mai touei lei païs au cagnar:
Lou Perou, Bouéneis-Aire e la Califournìo,
Un jour, dedins un champ qu’èro plen d’auceliho,
Veguè de luen un païsan
Qu’emé lou coutrié samenavo
De canèbe lei plénei man,
E subre terro l’enregavo:
—Aquel ome, dis lèu ei pichot passeroun,
Que vias alin manda sus terro
De pougnado de granioun,
Li mando pas de grano fèro,
Sameno vouesto mouert, e li fau fa la guerro.
Emé l’ajudo dou bouen Diéu
La grano sourtira; touto grano fa planto,
Mai aquelo fara de fiéu:
Aquéu fiéu fa de las, e lou las vous aganto,
Peçugo lei poulits Aucèu.
Se voulés segui mei connsèu,
Eici vous vau douna l’engano
Pèr noun vous li aganta: pitas aquelo grano
Que sameno dins tout soun bèn,
E de terro sourtira rèn.
Leis Auceloun, vague de rire!
Cresien que voulié talouna,
Leis engana,
E s’acountentèron de dire
Qu’amavon mies lei gran de bla.
Lou canebe sourtè; mai, luen d’estre nebla,
La terro n’en sieguè cuberto.
La Dindouleto, alor: — Perdés pas voueste tèm
Proufichas dou moumen que la grano es duberto
Pèr derraba lei brout d’erbo; qu vous retèn?
Despachas-vous, dounas l’alerto
E courrès-li touteis ensèn.
— Oi! li diguèron, que bavardo!
Nous avès panca proun seca,
Emé la grano, l’erbo?, Anas-vous fa brusca!
— Tant pis pèr vautre, vous regardo,
Iéu me leissarai pas pesca;
Siéu vièio, ai viaja e treva leis escolo,
Sàbi de couer la manipolo;
Mai vautre, mei pàurei pichoun,
Sias jouine, avès panca touto vouesto resoun;
Toumbarés dins leis aubaresto,
Lei quicho-pèd e lei fiela. . .
Uno fés dins la leco aurés bel à quiela,
Degun vendra pèr vous la derraba, l’aresto,
E vous lou quicharan lou pies.
A mens que touteis amés mies
Fa coumo lou canard, la becasso e la graio,
Que dei mar sènso fin franquisson lei muraio,
E van viéure bèn luen d’eici,
Ei païs fourastié, mounte li a, Dieu merci!
Piégi ni trebuquet à cènt lègo à la roundo…
Mai poudès pas li’ana, e vous soubro rèn mai
Que d’ista ‘qui, pèr garda l’ai,
Vo de viéure à l’escart e perdu dins lei broundo…
Leis Aucèu èron las de l’ausi barjaca,
Si boutèron à pachouca,
A faire de saut e bruca…
Pièi, lou tèms revengu, lei cassaire sourtèron;
Quatre-de-chifro, leco, aubaresto e fiela,
De cade caire si tesèron:
N’i’avié d’eici, n’i’avié d’eila,
E lei Passerounet pau à pau li petèron. . .
La Dindouleto, au luen, leis entendié quiela.
Es toujour esta ‘nsin, e de tout tèms, pecaire!
Leis enfant n’an vougu mai saupre que lei paire,
Ço que fa que lou mounde, en luego d’avança,
Mounte s’es aplanta sèmblo qu’a pres racino;
Mai coumo lou prougrès fa plaço à la routino
E que nous es d’avis de lou leissa passa,
Soulet, nous tirara d’aquelo escuresino
Qu’aurié feni per l’amoussa.
(La Dindouleto e leis Auceloun)
- Joseph-Marius Diouloufet, 1785 – 1840